Boomers: Kritische Analyse van het Negatieve Beeld van Babyboomers
Een onderzoek naar vooroordelen, beeldvorming en cultuurverschillen in de omgang met ouderen
Respect vs Resentiment
Hoe komt het dat in Zuid-Europese landen (zoals Italië, Spanje, Portugal en Griekenland) ouderen vaak met meer eerbied en respect worden bejegend terwijl in Nederland het afzeiken van ouderen een nationaal volksvermaak is geworden?
Negatief beeld van ouderen
Alle boomers moeten dood
Bij de "Slimste Mens" was een, niet al te slimme, cabaretier (één van de te vele) die een leuk grapje had over boomers dat eindigde met "alle boomers moeten dood". Dat is natuurlijk humor van de bovenste plank en het publiek deed dan ook wat van hen verwacht werdn.
Oudren schatplichtig aan jongeren
"Baby-boomers hebben een morele plicht ten opzichte van jongeren omdat de levens van deze jongeren compleet op hun kop stonden tijdens de ockdowns, om zoveel mogelijk levens van baby-boomers te redden."
Dit is een klassiek voorbeeld van de drogreden "over-generalisatie" waarbij een hele groep van 3,6 miljoen ouderen verantwoordelijk wordt gehouden voor een kleine groep kwetsbaren binnen die groep.
Nog een paarr
- "De babyboomers hebben het allemaal voor zichzelf geregeld."**
- "Ouderen hebben hun welvaart opgebouwd ten koste van de toekomst van jongeren."**
- "De grijze golf blokkeert verandering."**
- "Boomers stemmen alles tegen wat de toekomst van jongeren veiligstelt."**
- "Ze hebben geprofiteerd van alles en laten ons met de rekening zitten."**
- *"Tijdens corona werden jongeren opgesloten voor een virus dat alleen ouderen trof."**
- "Ouderen moeten solidair zijn met jongeren, niet andersom."**
- "Boomers zitten op grote woningen terwijl jongeren geen huis kunnen vinden."**
- "Ze willen hun pensioen behouden, maar zijn niet solidair met de werkende generatie."**
- "Ouderen hebben gestreden voor hun eigen rechten, maar gunnen jongeren diezelfde strijd niet."**
Gebrek aan respect in Nederland
Hoe komt het dat in Zuid-Europese landen (zoals Italië, Spanje, Portugal en Griekenland) ouderen vaak met meer eerbied en respect worden bejegend terwijl in Nederland het afzeiken van ouderen een nationaal volksvermaak is geworden?
Zuid-Europa:
- Sterk familiegericht:
De familie is de kern van het sociale leven. Ouderen blijven vaak onderdeel van het huishouden of wonen dichtbij. - Hiërarchisch denken is meer geaccepteerd:
ouderen worden gezien als wijzer en waardevoller vanwege hun ervaring en leeftijd. - Tradities, religie (m.n. katholicisme) en gemeenschapsgevoel dragen bij aan eerbied voor ouderdom.
- Het beeld van de oudere als wijze raadgever is nog levendig.
Nederland:
- Sterke nadruk op individualisme: Mensen worden gestimuleerd om zelfstandig te zijn, ook op oudere leeftijd.
- Gelijkheid is een belangrijke waarde in Nederland: autoriteit wordt sneller ter discussie gesteld, ook bij ouderen.
- Vergrijzing en verzorgingsstaat**: Ouderen wonen vaker zelfstandig, buiten het gezin, waardoor dagelijkse omgang afneemt.
In Zuid-Europa zijn ouderen vaak meer afhankelijk van hun familie (financieel en qua zorg). Dat creëert een **gevoel van wederzijdse afhankelijkheid en zorgplicht**.
In Nederland zijn ouderen relatief goed verzorgd door de overheid (pensioen, AOW, zorg), wat de noodzaak voor directe familiebanden vermindert.
Dit zorgt ervoor dat ouderen in Nederland **meer als individuen** worden gezien dan als centrale figuren in het gezin of de gemeenschap.
In Nederland worden ouderen soms neergezet als:
- "Dure last" voor de zorg.
- "Remmers" op vooruitgang (klimaat, digitalisering).
- "Verwenste generatie" (denk aan de term "boomer" als scheldwoord).
- De Nederlandse mediacultuur is direct, kritisch en vaak satirisch. Ouderen worden niet gespaard van die toon.
In Zuid-Europa vervullen ouderen vaak nog een duidelijke rol in de familie, zoals het helpen met kleinkinderen of het geven van advies.
In Nederland trekken veel ouderen zich na hun pensioen juist terug uit maatschappelijke rollen. Ze willen genieten van hun rust, reizen, of hobby’s.
Dit kan leiden tot een beeld van ouderen als minder betrokken of ‘klaar met bijdragen’, ook al klopt dat niet altijd.
In Nederland heeft de jaren ’60-generatie gezorgd voor **emancipatie en antiautoritaire ideeën.
Respect moest voortaan verdiend worden, niet automatisch toegekend op basis van leeftijd.
Dit heeft langdurige invloed gehad op hoe autoriteit (inclusief ouderdom) wordt bekeken.
geen toelichting
Waarom denken we in generatie sjablonen?
Hoewel wetenschappelijk onderzoek steeds vaker aantoont dat generatieverschillen kleiner zijn dan vaak wordt aangenomen, blijft het denken in generaties onverminderd populair.
Dit komt door de simplificerende kracht van labeling en de rol van media en marketing.
De media spelen hierin een grote rol, omdat vermeende generatieconflicten goed scoren.
Het bedrijfsleven doet hier nog een schepje bovenop: marketingstrategieën zijn sterk gericht op doelgroepdenken, waarbij generaties worden voorgesteld als homogene groepen met specifieke behoeften en waarden.
Meer leren over Kritisch Denken?
Bekijk ook andere kritische geluiden in ons Blog