Pseudowetenschap: Soorten, Voorbeelden en Herkenning
Pseudowetenschap presenteert zich als wetenschap maar mist wetenschappelijke onderbouwing.
Voorbeelden van Pseudowetenschap
- Homeopathie
Het idee dat extreem verdunde stoffen genezende krachten hebben, ondanks het ontbreken van wetenschappelijk bewijs. De verdunningen zijn vaak zo extreem dat er geen moleculen meer van de oorspronkelijke stof aanwezig zijn. - Bioresonantie
De bewering dat elektromagnetische golven ziekten kunnen genezen zonder wetenschappelijke onderbouwing. Er is geen bewijs dat deze methode effectiever is dan placebo. - Anti-vaccinatiebeweging
De overtuiging dat vaccins schadelijk zijn en ziektes veroorzaken, terwijl uitgebreid onderzoek het tegendeel bewijst. Vaccins hebben miljoenen levens gered. - Chiropraxie voor niet-rugproblemen
Terwijl sommige rugbehandelingen effectief kunnen zijn, claimen sommige chiropractors dat het manipuleren van de wervelkolom ziektes zoals astma of autisme kan genezen - claims zonder wetenschappelijke basis.
- Perpetuum mobile
De claim dat een machine eindeloos energie kan produceren zonder externe energiebron, wat strijdig is met de wetten van de thermodynamica. Deze wetten zijn fundamenteel in de natuurkunde. - Elektromagnetische straling als universele bedreiging
Sommige theorieën beweren dat 5G-straling schadelijk is, terwijl er geen wetenschappelijk bewijs voor is. De straling van 5G-netwerken blijft binnen veilige limieten.
- Neurolinguïstisch Programmeren (NLP)
Een populaire maar onbewezen methode die beweert gedachten en gedrag te kunnen herprogrammeren. Studies tonen geen consistente effectiviteit aan. - Grafologie
De overtuiging dat iemands persoonlijkheid kan worden bepaald door handschriftanalyse, zonder wetenschappelijke onderbouwing. Het wordt niet erkend als wetenschappelijke discipline.
- Oude astronautentheorieën
De bewering dat buitenaardse wezens beschavingen zoals de Egyptische of Maya-culturen hebben geholpen. Er is geen archeologisch bewijs voor deze claims. - Atlantis als geavanceerde beschaving
Het idee dat Atlantis een hypertechnologische samenleving was die verloren ging, zonder historisch bewijs. Het verhaal komt oorspronkelijk van Plato als filosofische allegorie. - Creationisme
De overtuiging dat het universum, de aarde en het leven in hun huidige vorm zijn geschapen door een goddelijke of bovennatuurlijke kracht, meestal gebaseerd op religieuze geschriften in plaats van wetenschappelijk bewijs.
Kenmerken van Pseudowetenschap
- Gebrek aan peer-review: Geen publicatie in erkende wetenschappelijke tijdschriften
- Onfalsifieerbare claims: Beweringen die niet kunnen worden weerlegd door experimenten
- Selectief gebruik van bewijs: Alleen bewijs dat de theorie ondersteunt wordt aangehaald
- Gebrek aan vooruitgang: Theorieën veranderen niet op basis van nieuw bewijs
- Persoonlijke aanvallen: Kritiek wordt afgedaan als vooroordelen of samenzwering
- Vage taal: Gebruik van onduidelijke termen en jargon zonder precieze definities
Hoe Pseudowetenschap te Herkennen
Stel jezelf deze vragen om pseudowetenschap te identificeren:
- Is het gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek met peer-review?
- Zijn de claims testbaar en falsifieerbaar?
- Worden tegenbewijzen serieus genomen?
- Is er onafhankelijke replicatie van resultaten?
- Worden buitengewone claims ondersteund door buitengewoon bewijs?
- Houdt het rekening met Occam's scheermes (de eenvoudigste verklaring)?
Trap er niet in en leer Kritisch Denken
Bekijk ook andere kritische geluiden in ons Blog
Denkfouten Drogredenen Wetenschap Alle valkuilen